تأثیر شوری آب آبیاری بر برخی صفات فیزیولوژیک و وزن مادۀ خشک ژنوتیپ های بزرک در مرحلۀ رشد رویشی

شوری آب و خاک از مهم­ترین تنش­ها برای رشد گیاهان در مناطق خشک و نیمه­خشک به شمار می رود. به منظور بررسی تأثیر شوری آب بر برخی صفات فیزیولوژیک و تولید مادۀ خشک ژنوتیپ­های بزرک، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی اجرا شد. تیمار­های بررسی شده در این آزمایش، شوری در چهار سطح (0، 35، 70 و 105 میلی مولار نمک طعام خالص) به عنوان عامل اول؛ و ژنوتیپ­های c1،c2،c3، b، خراسان و 33 به عنوان عامل دوم بودند. نتایج نشان داد شوری 105 میلی مولار در بزرک به ترتیب به کاهش 37، 33، 36، 3 و 61 درصدی غلظت کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، نسبت کلروفیل a/b و کاروتنوئید منجر شد. میانگین محتوای پرولین برگ و ریشۀ ژنوتیپ­های بزرک با افزایش شوری افزایش یافت و بیشترین افزایش در میانگین مقدار پرولین برگ و ریشه در سطح شدید شوری و به ترتیب به مقدار 35/6 و 54/1 برابر سطح شاهد مشاهده شد. بیشترین و کمترین افزایش میانگین مقدار پرولین به ترتیب در ژنوتیپ­هایc3 (4/6 برابر) و 33 (8/2 برابر) مشاهده شد. با افزایش شوری از سطح شاهد به سطح 105 میلی مولار، میانگین غلظت کربوهیدرات­های محلول برگ و ریشه افزایش یافت و ژنوتیپ خراسان بیشترین (81/3 برابر) و ­c3 کمترین (97/1 برابر سطح شاهد) افزایش غلظت کربوهیدرات­های محلول برگ را در سطح اخیر شوری دارا بودند. با افزایش شوری میانگین فعالیت تمامی آنزیم­های آنتی اکسیدانتی نسبت به شاهد افزایش یافت و میانگین این افزایش در سطح شوری 70 میلی مولار بیشتر از سطوح 35 و 105 میلی مولار بود. اگرچه در دو ژنوتیپ خراسان و 33، فعالیت این آنزیم­ها تا سطح 105 میلی مولار افزایش نشان داد، در بقیۀ ژنوتیپ­ها فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانت تحت شوری 105 میلی مولار nacl دچار کاهش شد. میانگین وزن خشک بوته با تشدید شوری کاهش پیدا کرد و ژنوتیپ خراسان کمترین کاهش را نشان داد. از یافته های مطالعۀ حاضر می­توان نتیجه­ گرفت که حتی سطوح متوسط شوری نیز بر صفات فیزیولوژیک، رشد و تولید مادۀ خشک بزرک تأثیر منفی داشته­اند. در میان ژنوتیپ­های مطالعه شده، ژنوتیپ­هایی مانند خراسان و c3 احتمالاً به دلیل حفظ یا افزایش سطح فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانت از مقاومت بیشتری به شوری برخوردار بودند.